Als we geboren worden zien we onszelf niet los van de ander. Ik bedoel dat heel letterlijk. Een baby ziet het lijf van de moeder nog niet als losstaand van het eigen lijf. In een bepaalde mate geldt dat zelfs voor alle mensen om de baby heen.

Wat de nieuweling betreft horen we allemaal bij elkaar, zijn we een groep die hetzelfde weet en voelt. Eigenlijk wel een heel mooi idee.

Naar mate een kind groeit begint het gevoel van een eigen identiteit zich te ontwikkelen. Rond de twee jaar zit daar een sprong in, vandaar dat hele peuterpubertijd gedoe. Pas als je beseft dat er een ander is kan je je ertegen afzetten.

Rond een jaar of vijf, zes is het proces wel min of meer afgerond. Of in ieder geval zo ver dat een kind beseft dat een ander echt wel anders is, met andere kennis en andere gevoelens. Overigens ook de leeftijd waarop kinderen nog wel eens gaan liegen. Niet leuk, wel een normale fase in de ontwikkeling.

Dingen als pijn en verdriet zijn, waar het een ander aangaat, ingewikkelde en abstracte concepten. We voelen niet wat de ander voelt en iedereen ervaart pijn en verdriet op een eigen manier. Denk maar eens aan alle keren dat we het als volwassene nog niet snappen.

Die keer dat je aan iemand moest verdedigen waarom wat ie net deed voor jou zo kwetsend is. Of de arts die zegt dat “u dit wel een beetje kan voelen”. (Overigens, ik heb echt een hekel aan dat soort zinnen. Het is compleet invaliderend naar de pijn die je meestal vlak erna hebt.)

Wij gaan regelmatig de mist in, kan je je voorstellen hoe lastig het is voor een nieuwe wereldbewoner?

Als je jezelf nog niet (volledig) los ziet van de ander, en jij voelt geen pijn en verdriet, hoe kan je dan weten dat die ander het wel voelt? Dat is geen gebrek aan empathie, kinderen zijn juist enorm empathisch. Het is gewoon een stadium in de ontwikkeling. Lastig voor de omgeving maar normaal.

Jouw kind is echt geen monster als ze anderen slaat of bijt. Ze doet het niet bewust, ook niet als je het al heel vaak hebt uitgelegd. Jouw kind is gewoon dat, een jong kind.

Soms sta je er zelfs naast als jouw kind een ander pijn doet. Die momenten dat het om een conflict gaat snap je dan nog wel. Dat je je favoriete speeltje wat gewelddadig verdedigd is niet oké maar wel begrijpelijk. Andere keren lijken ze het lachend te doen. Vooral de bijtertjes.

Heb jij een bijtertje? Ik had er eentje. Er zijn er best veel. Daar kan je behoorlijk onzeker van worden. Het lijkt wel of ze het opzettelijk en voor de lol doen. Is ook wel een beetje zo maar het betekent niet dat jij nu een monster in huis hebt.

Kinderen doen anderen pijn om verschillende redenen. Misschien zijn ze boos en hebben ze geleerd dat als je een mep geeft de ander verdwijnt. Makkelijke oplossing wel.

Met name bijten is nog wel eens prikkelverwerking. Na een lange dag of na heftige emoties kan bijten een fijne manier zijn om tot rust te komen. Alleen duurt het even voor ze doorhebben dat een bijtketting een beter doelwit is dan een ander kind.

Soms gaat het juist om de reactie. Negatieve aandacht is immers ook aandacht. Overigens los je dat niet op door een kind verder te negeren maar door de behoefte aan aandacht serieus te nemen. Wel even erbij zeggen dat het ook anders kon. (“Och lieverd, was je je aan het vervelen? Ik snap het maar bijten mag niet. Volgende keer gewoon roepen oké? Kom dan gaan we wat doen.”)

Oké, we hebben vastgesteld dat jouw kind geen gewetenloze toekomstige dictator is maar dat pijn doen is toch niet leuk. Wat doe je er nu mee?

Het hangt uiteraard een beetje van de oorzaak af maar geduld hebben is toch de belangrijkste oplossing.

Als je weet dat het prikkels zijn kan de eerdergenoemde bijtketting helpen. Of iets hards eten zoals een appel of wortel. Bij aandacht vragen is het een kwestie van proberen aan die behoefte te voldoen voordat het zo heftig wordt dat negatieve aandacht ook goed is.

Boos worden helpt niets. Keer op keer rustig zeggen dat dat pijn doet, dat het kindje nu verdrietig is en dat we dat zo niet doen wel. Het helpt alleen niet in èèn keer en ook niet in honderd keer. Het kost tijd.

Taal helpt. Als kinderen meer taal hebben (beter kunnen praten en meer abstracte concepten begrijpen) dan zie je dit soort gedrag meestal snel verdwijnen. Dus naast het voorkomen en uitleggen kan je boekjes voorlezen, praten en je kind meenemen in de grote mensen wereld. (Dat laatste helpt behoorlijk goed. We hebben de neiging om kinderen en volwassenen apart te houden waardoor die kleintjes gevangen zitten in een wereld van Toetoets en Woefwoefs. )

Soms gaat het gedrag niet weg met een jaar of zes. Soms begint het pas later. Dan is er wel iets aan de hand.

Ieder mens heeft de intrinsieke behoefte om ‘goed’ te zijn. Om een liefdevolle plek te hebben tussen de mensen om ons heen. Als een kind die plek afwijst (door bijvoorbeeld anderen pijn te doen) dan is er een sterke interne pijn.

Daar heb ik geen algemene oplossingen voor omdat we dan moeten kijken naar wat er met dat individuele kind is gebeurt. Dat doe je samen met een kinderthepareut of kindercoach. Ook dan is het belangrijk om te beseffen dat jouw kind geen monster is maar een klein mens met grote pijn. Zo groot dat het niet in zijn of haar lijf past en er uit barst.

Verder lezen?

Ik ben de moeder van een wild kind.

Wat is die ontwikkeling en hoe kan ik mijn kind daarbij helpen?

Ik ben een kindercoach.

The post Mijn kind doet andere kinderen pijn. appeared first on DolleMoeder.