Kinderen en de dood.
Gisteren kwam er een berichtje over de familie app. Mijn opa is dood. Niet onverwachts hoor, de beste man was flink oud en al een tijd ziek. Morgen gaan we afscheid nemen en daarna gaat het leven weer verder. Niet zomaar en niet zonder verdriet maar wel verder. Het hoort namelijk nogal bij het leven, dat doodgaan.
Vinden we meestal niet leuk en zeker niet kind geschikt. Niet een onderwerp wat je zomaar even aansnijdt dus meestal is het omvallen van een opa of oma het eerste confrontatie moment. Ineens ben je als kind omringd door stemmige volwassenen en moet je in kriebelige kleding heel lang stil zijn.
Best begrijpelijk nog, dat we onze kinderen liever weghouden bij zo’n zwaar onderwerp. Je gunt je kind een wereld vol bloemetjes en regenbogen, geen doodskisten en toespraken. Toch kijk ik er de laatste tijd anders tegenaan. Doodgaan blijft niet leuk maar de dood kan, ook naar kinderen toe, een ontspannen en zelfs mooi onderwerp zijn.
De positieve dood.
Dat klinkt heel raar, een positieve dood. We zijn gewend er tegen te vechten, het te ontkennen en het verdriet zoveel mogelijk weg te houden bij onze kinderen. Hoeft niet. Wij als volwassenen maken er een beladen onderwerp van, kleintjes staan daar veel neutraler in.
De dood kan betrokken worden in het leven en ja, dat is inclusief het verdriet wat er bij hoort. Want daar zit de weerstand, dat we onze kinderen verdriet willen besparen. Hoeft niet, nee echt niet en nee, dan ben je geen slechte ouder. Verdriet mag, huilen mag, rouwen mag. Geef het ruimte en aandacht. Zelf verdrietig naast je verdrietige kind zitten is een van de beste dingen die je kan doen. Je partner troosten waar je kinderen bij zijn is een krachtig opvoed moment.
Ik durf te stellen dat wij zo ontiegelijk slecht zijn met dat rouwproces juist omdat onze ouders ons weghielden van dit soort momenten. Kind ben je om te leren, uit te proberen en de kunst af te kijken, ook als het gaat om de minder fijne aspecten van dat leef gebeuren.
Het belang van rituelen.
Nog iets wat we een beetje kwijt zijn; rituelen. We hebben er niet veel meer over en dat is jammer. Rituelen kunnen ons helpen met verwerken en met veranderingen. Het geeft een structuur waar je je aan vast kan houden.
Rituelen kunnen heel groot zijn. Een bruiloft bijvoorbeeld, iets wat je hoogstens een paar keer in je leven doet. Klein kan ook, zoals het bedtijdritueel. In ons huis vieren we elke vrijdag Shabbat juist omdat het een fijn ritueel is. Een maaltijd met extra aandacht en een bewust samenzijn.
Rondom de dood hebben we ook rituelen maar kinderen zijn daar op zijn best een passieve zij noot in. Er zijn, bij mijn weten, geen algemeen gebruikte kinder rituelen rondom de dood. Zou wat mij betreft wel mogen. Het is ook voor hen belangrijk om rouw en afscheid in een bekende vorm te gieten.
Onze eigen angst.
Laten we dan ook meteen even eerlijk zijn, we zijn, als samenleving, doodsbang voor de dood. We willen het niet zien, er niet over praten, niet aan denken en al helemaal niet meemaken. Doodgaan hoort in een ziekenhuis waarna een begrafenisondernemer de boel van je overneemt. Alles steriel, schoon en op veilige afstand.
Plannen voor de dood doen we ook al zo min mogelijk. Een verzekering en een testament misschien, dan houdt het meestal wel op. Tenzij je ziek bent is het niet gebruikelijk om alvast te praten over kisten, crematie of liedjes. Waarom eigenlijk niet?
We zijn nu eenmaal niet onsterfelijk, ook al denken we graag van wel.
Ja maar hoe dan?
Oké, leuk verhaal over de positieve dood en rouw ervaring maar hoe gaat dat nu in de praktijk? Hoe denk je er zelf over na en hoe doe je dat in vredesnaam met je eigen kinderen.
Wat je eigen ideeën betreft kan ik degene aanraden die mijn blik op de dood heeft veranderd. Caitlin Doughty is een begrafenisondernemer en ze heeft een YouTube kanaal waar ze veel verteld over doodgaan, lijken, begrafenissen en onze relatie met de dood. Zonder voorbij te gaan aan het verdriet praat ze over het rouwproces als een mooie, positieve ervaring.
Voor kinderen zijn haar filmpjes nog wat abstract. Gelukkig zijn er redelijk wat kinderboeken die het onderwerp in beeld brengen. Mijn eigen favoriet is Kikker en het vogeltje, heel laagdrempelig en mooi.
Ook laat ik zelf dode dieren in onze tuin liggen. Meestal vinden we ergens in de lente of zomer wel een dode vogel of muis. Die verstop ik niet maar we gaan er juist even naar kijken. Ik benoem het en we praten er even over. Ook daarna laat ik het lichaampje waar het is. (Ja, tenzij het in de weg ligt, dan schuif ik het voorzichtig opzij.) Een paar keer per week gaan we dan nog even kijken en zo zien we wat er gebeurt. Een mooi proces eigenlijk. Ik merk dat kinderen er niet bang voor zijn maar het juist interessant vinden.
Kinderen snappen veel meer dan wij denken. Ze zijn sterk, empathisch en hebben het vermogen om diep na te denken. Misschien snappen zij de wereld eigenlijk veel beter dan wij vastgeroeste grote mensen. Het is niet nodig om ze tegen alles te beschermen, als we er gewoon zijn kunnen ze de wereld aan.
The post Kinderen en de dood. appeared first on DolleMoeder.
Naam
Reactie
Laat een reactie achter
