Het gaat niet goed met onze kinderen. Zo in zijn algemeenheid, zeg maar. De hoeveelheid kinderen met verschillende diagnoses, stressklachten en problemen op school neemt toe. Een belangrijke oorzaak daarvan is misschien verrassend: onze kinderen spelen niet genoeg.

Ja, hallo! Iedereen weet toch wat spelen is. Voetbal en verstoppertje en zo. Is ook zo maar ik gebruik het woord hier even anders. Vandaag wil ik het hebben over vrij spel. Spelen zoals kinderen dat in elke cultuur en door de hele geschiedenis al doen. Dus we gaan even definiëren. Voor het doel van dit artikel is spelen volledig vrij en ongestuurd door volwassenen, met kinderen van verschillende leeftijden en zonder inmenging van die eerdergenoemde grote mensen. Vrij spel is zelfstandig en bevat vaak zelfs een element van gevaar.

Als je wel eens gaat kamperen weet je waarschijnlijk precies wat ik bedoel. Die meute kinderen die ongecontroleerd rond rent en bij navraag bezig is om een geheime hut te bouwen. Dat is een prachtig voorbeeld van vrij spel.

Waar ik het niet over heb is elke vorm van spel waar volwassenen de regels maken, controlerend aanwezig zijn of aan mee doen. (Nee, het is niet erg om met je kind te spelen als ze je uitnodigen. Zolang ze ook veel gelegenheid hebben om zonder jou te spelen.) Dus de voetbalclub, het schoolplein met toezicht en het geregisseerde kinderfeestje tellen niet mee.

Nu zitten we gezellig op dezelfde lijn en kan ik verder gaan met je geruststellen dat jouw losgeslagen bende eigenlijk ontzettend goed bezig is. Lekker puh(!) naar de pinterest perfect buurvrouw.

Spelen is het werk van kinderen. Het is hoe ze leren, hoe ze oefenen en hoe ze hun emoties verwerken. Vrij spel zal van nature de activiteiten van volwassenen spiegelen. Dat kan elementair zijn (rennen, springen, klimmen, bouwen) of uitgebreid (kantoortje spelen). Peter Gray is een onderzoeker waar ik veel bewondering voor heb. Over hem zo meer maar een citaat van hem is me altijd bijgebleven.

Dat is overal zo. Of ze nu modderbrood bakken of druk staan te bellen met een afstandsbediening. Kinderen observeren wat wij doen en ontdekken dat door spel.

Spelen is ook een vorm van therapie voor kinderen. Dat zie je nog wel eens heel mooi bij poppenspel (of dat nu baby poppen of dino’s zijn). De poppen gaan ineens allerlei situaties uitspelen. Ruzie, streng toezicht, straf of uitsluiting komen regelmatig voorbij. Ouders kunnen daar soms van schrikken. “Wat doet mijn schatje nu?!” Geen zorgen, je hebt geen mormel opgevoed. Ze hebben iets gezien, gehoord of meegemaakt en zijn dat nu aan het verwerken.

In spel met andere kinderen leren ze ook belangrijke sociale normen. Bijvoorbeeld overleggen, samenwerken, compromissen sluiten en, mits we er niet meteen tussen springen, conflict resolutie. (Ja, laat ze maar even ruzie maken. Bij bloed of blauwe plekken kan je er wat van zeggen maar eerder hoeft het van mij niet.)

Niets van dit alles kunnen ze leren aan een schooltafel of tijdens een door jou gecoördineerd potje verstoppertje.

Om maar even op deze meneer terug te komen. Er zijn meerdere slimme mensen bezig met het belang van spel maar ik ben toevallig fan van Peter Gray Ph.D. Hij heeft zijn levenswerk gemaakt van onderzoek naar het leerproces van kinderen. Daarbij kwam ie natuurlijk vanzelf uit op spel want daar komt dat leerproces van kinderen op neer.

Hier zie je een mooi filmpje van hem. Ga even kijken, ik wacht wel. Of beter, lees zijn boek. Ik kan het enorm aanraden. Heb je lekker onderbouwde argumenten als je schoonmoeder weer eens roept dat ouders van tegenwoordig niet goed genoeg opletten ofzo.

Zoals ik al zei, kinderen spelen minder. Ze hebben minder tijd en minder gelegenheid. Toen ik jong was speelden we hele middagen buiten maar die cultuur is bijna verdwenen. Dan kan ik wel streng mijn kroost de deur uit gooien maar in een lege wijk valt niet veel te beleven.

Idealiter spelen kinderen het grootste deel van de dag, elke dag. Dat gaat ‘em voor de meeste niet worden. Iets met school en zo. Toch zijn er dingen die je als ouder kan doen om zo veel mogelijk vrij spel te faciliteren.

Speelafspraakjes, naar de speeltuin (vooral de natuurspeeltuin) en naar de binnenspeeltuin zijn goede mogelijkheden. Stiekem ben ik nogal fan van die binnenspeeltuinen. Ja, het is luid, duur en muf. Wat het ook is, is vrij spel met een hele grote bak zelfstandigheid.

Online spel. Ja, echt. Online spel is spelen. Terwijl ik dit schrijf zit een zoon van mij boven met zijn vrienden te spelen over het internet. Het is een vrije omgeving (soort van) waarin kinderen weg kunnen komen van de volwassen blik. Veel elementen van sociale normen leren gaan prima met online spelletjes.

Kinderfestivals, gezin kampeer weekenden, vakanties met vrienden of gewoon drie weken per jaar op de kindvriendelijke camping. Zullen we komende zomer met z’n allen een centerpark veroveren?

Weet je, eigenlijk is het best simpel. Geef ze een plek en wat speelmaatjes en de kids regelen het zelf wel. Spelen is een oerdrang. Wat wij vooral moeten doen is een stap achteruit. Niet te veel toezicht (beetje vanaf de zijlijn), niet bemoeien en niet de tijd van onze kroost vol plannen met clubs en extra lessen. Onze kinderen weten heel goed wat ze doen en wat ze nodig hebben, het is aan ons om daarop te vertrouwen.

The post Kinderen in ontwikkeling; waarom spelen van levensbelang is. appeared first on DolleMoeder.